تصفیه فاضلاب شهری

تصفیه فاضلاب شهری را می توان تنها راه نجات از بحران کم آبی و جلوگیری از آلودگی ها تلقی نمود. با افزایش جمعیت شهرها روزبه‌روز به حجم فاضلاب‌های شهری افزوده می‌شود. به منظور جلوگیری از ایجاد بحران‌های شدید لازم است فاضلاب‌های شهری تصفیه شوند. یکی از مهم‌ترین مزایای تصفیه فاضلاب شهری جلوگیری از شیوع انواع بیماری‌ها است. برای تصفیه کردن فاضلاب‌ها لازم است انواع روش‌ها را آنالیز کرده و به صرفه‌ترین و مفید‌ترین روش را انتخاب کرد. در این مقاله همراه ما باشید تا با دلایل و روش‌های تصفیه فاضلاب‌های شهری آشنا شوید.

مراحل تصفیه فاضلاب شهری

برای تصفیه فاضلاب شهری، فاضلاب را به وسیله کانال‌های مخصوص به سمت تصفیه خانه هدایت می‌کنند؛ پس از آن آب فاضلاب با گذراندن چندین مرحله مجددا قابل استفاده می‌شود. آب فاضلاب‌های شهری با طی کردن مراحل متعدد دوباره قابل استفاده می‌شوند؛ به همین خاطر آب‌های فاضلاب جزء منابع تجدید پذیر هستند. این مراحل عبارتند از:

مرحله آشغالگیری

در این مرحله مواد جامد با حجم بالایی که در آب فاضلاب وجود دارند، گرفته می‌شوند. برای جمع آوری این مواد از آشغالگیرهای دستی یا از آشغالگیرهای مکانیکی استفاده می‌کنند.

مرحله دانه‌گیری

در مرحله اول تصفیه فاضلاب، آشغال‌گیرها نمی‌توانند دانه‌های ریز جامد همچون شن و ماسه را از فاضلاب جدا‌کنند؛ بنابراین این کار در مرحله دوم انجام می‌گیرد. برای دانه‌گیری فاضلاب شهری از دستگاه دانه گیر که در عمق‌های مختلف وجود دارند استفاده می‌شود.

مرحله ته‌نشینی

در مرحله ته‌نشینی فاضلاب پس از دانه‌گیری وارد حوضچه‌هایی می‌شود، فاضلاب مدتی درون این حوضچه باقی می‌ماند تا تمامی ذرات معلق در آن ته‌نشین شوند.

مرحله تصفیه ثانویه

در این مرحله باکتری‌ها و میکروب‌های آب فاضلاب را با انجام فرآیندهای بیولوژیکی مختلف از بین می‌برند. روش‌های زیادی برای از بین بردن باکتری‌ها در فاضلاب وجود دارد؛ رایج ترین روش، فرآیندهای بیولوژیکی هستند، که از پکیج‌های تصفیه فاضلاب استفاده می‌کنند.

مرحله تصفیه شیمیایی

در این مرحله تمامی مواد آلی سنگین به وسیله گندزدایی از بین می‌روند. در این مرحله نیز برای گندزدایی روش‌های مختلفی وجود دارند، که یکی از روش‌ها کلرزنی است.

مرحله خشک کردن(آب‌گیری از لجن)

پس از گذراندن تمامی مراحل تصفیه که اشاره شد، در آخر نوبت به تخلیه لجن‌های ته حوضچه می‌رسد. برای دور ریزی، لجن‌ها باید کاملا خشک شده و آبگیری شوند. برای آبگیری لجن‌ها نیزاز دستگاه‌های مخصوصی به اسم فیلتر استفاده می‌کنند.

مفهوم فاضلاب

برای بررسی تصفیه فاضلاب شهری لازم است ابتدا مفهوم فاضلاب را دریابید‌. به آبی که یک بار از آن استفاده شده و کیفیت و خواص اولیه خود را از دست داده باشد فاضلاب می‌گویند. آب فاضلاب‌ها به خودی‌خود قابل استفاده نیستند و برای محیط زیست بسیار زیان بارند؛ بنابراین لازم است این ها را تصفیه کنند. پس از تصفیه فاضلاب، از آن برای مصارف خاصی استفاده می‌کنند. فاضلاب‌ها معمولا همراه با آلودگی هستند که برای مصرف دوباره بایستی تصفیه شوند.

فاضلاب‌ها را بر اساس مواد آلاینده‌ای که با خود به همراه دارند تقسیم بندی می‌شوند. با توجه به این تقسیم بندی‌ها هر کدام روش خاصی برای تصفیه دارند.

فاضلاب شهری چیست؟

تصفیه فاضلاب شهری شامل تمیز کردن فاضلابی است که حاصل از پساب‌های منازل مسکونی، تجاری  اداری و … است. این نوع فاضلاب همانند فاضلاب‌های دیگر دارای مواد شیمیایی بسیار خطرناک نیست، اما برای محیط زیست مشکلات فراوانی به بار می‌آورد. تصفیه فاضلاب‌ در شهرها خود به چند دسته تقسیم می‌شود. انواع فاضلاب‌های شهری عبارتند از:

  • فاضلاب‌های خانگی
  • فاضلاب‌های صنعتی
  • فاضلاب‌های بهداشتی
  • فاضلاب‌های سطحی(همچون سیلاب‌ها)
  • فاصلاب‌های کشاورزی

دلایل تصفیه فاضلاب شهری

باتوجه به اینکه برای تصفیه فاضلاب شهری به هزینه بالا و زمان نیاز دارد، بایستی برای انجام این کار دلایل قانع کننده‌ای وجود داشته باشد. دلایل و هدف از تصفیه فاضلاب‌ در شهرها عبارتند از:

  • از بین بردن مواد معدنی محلول در فاضلاب
  • از بین بردن تمامی باکتری‌ها و قارچ به وسیله پاتوژن‌ها
  • نابودی فلزات سنگین و مضر در فاضلاب
  • از بین بردن مواد شیمیایی ناشی از شست‌وشو در فاضلاب
  • حذف کردن ذرات معلق داخل فاضلاب
  • حذف انواع مواد جامد در فاضلاب
  • حذف کردن ذرات جامد ریز همچون شن و ماسه‌ها
  • نیاز فراوان به آب
  • کم شدن میزان آب شیرین

هزینه تصفیه فاضلاب شهری

مطمئنا تصفیه فاضلاب‌ شهری، با توجه به روش تصفیه با هزینه بسیاری روبه‌رو است. میزان هزینه‌های تصفیه فاضلاب به عوامل متعددی بستگی دارد. عواملی که بر میزان هزینه تصفیه فاضلاب‌های شهری تاثیر گذارند، عبارتند از:

  • هزینه انتقال فاضلاب به تصفیه خانه
  • هزینه خریداری زمین مورد نیاز برای احداث تصفیه خانه
  • هزینه خریداری دستگاه‌های لازم برای تصفیه فاضلاب
  • هزینه خریداری مواد لازم برای پاک کردن آب از مواد سمی
  • هزینه تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها
  • هزینه دستمزد نیروهای مشغول به کار در تصفیه خانه

مزایای تصفیه فاضلاب شهری

تصفیه فاضلاب‌ شهری تاثیر چشم‌گیری در حفاظت از محیط زیست دارد؛ علاوه بر این  بسیاری از مشکلات بهداشتی شهر نیز حل خواهد شد. مزایای تصفیه فاضلاب‌های شهری عبارتند از:

  • آب فاضلاب بعد از تصفیه شدن برای مصارف کشاورزی قابل استفاده می‌شود.
  • تمامی آلاینده‌های شیمیایی و فیزیکی پس از تصفیه فاضلاب از بین خواهند رفت.
  • با از بین رفتن میکروب‌ها و قارچ‌های داخل فاضلاب از بروز بیشتر بیماری‌ها جلوگیری می‌شود.

روش‌ های تصفیه فاضلاب شهری

برای تصفیه کردن فاضلاب‌‌های شهری سه روش کلی وجود دارد. در جدول زیر می‌توانید روش‌های تصفیه فاضلاب‌های شهری را مشاهده کنید.

روش ویژگی‌ها
فیزیکی آشغال‌گیری، ته‌نشینی، فیلتر، ته‌نشینی
 شیمیایی حذف آلاینده‌ها به وسیله هوا دهی، هزینه اجرایی بالا
بیولوژیکی دارای دو روش هوازی و بی‌هوازی، حذف آلاینده‌ها

فرایندهای تصفیه فاضلاب شهری

قبل از احداث هر تصفیه خانه‌ای در شهر لازم است ابتدا  فرآیند‌های مناسب برای تصفیه فاضلاب شهری را انتخاب کرد. انتخاب مناسب فرآیندهای تصفیه سبب سرمایه‌گذاری صحیح و رسیدن به هدف مطلوب خواهد شد. انواع فرآیندهای تصفیه فاضلاب در شهرها عبارتند از:

  • فرآیند تثبیت تماسی
  • فرآیند هوادهی ممتد
  • فرآیند هوادهی متعارف
  • فرآیند رشد چسبیده
  • فرآیند UASB
  • فرآیند ABR
  • فرآیند برکه تثبیت

آنالیز فاضلاب شهری

برای آنالیز تصفیه فاضلاب‌ شهری از روش‌های دقیقی بهره می‌گیرند. با استفاده از آنالیز فاضلاب‌ها میزان ترکیبات شیمیایی و کیفیت فیزیکی آن‌ها مشخص می‌شود. انواع روش‌های آنالیز فاضلاب عبارتند از:

روش وزن سنجی

در این روش میزان جرم اندازه گیری می‌شود.

روش فیزیکوشیمیایی

روش‌های رنگ‌ سنجی، کدورت سنجی و تابش هستی زیر مجموعه‌ای از آنالیز فیزیکوشیمیایی هستند.

روش حجمی

در این روش آنالیز میزان حجم لجن و حجم اکسیژن مورد نیاز برای تصفیه فاضلاب اندازه گیری می‌شود.

محاسبه حجم فاضلاب شهری از روی آب مصرفی

برای تصفیه فاضلاب شهری لازم است ابتدا حجم فاضلاب را برآورد کرد. مشخص است که میزان فاضلاب تولیدی در هر شهری وابسته به میزان آب مصرفی شهر است. برای محاسبه میزان فاضلاب شهری تولید شده با توجه به آب مصرفی، میزان فاضلابی که هر فرد در طول روز تولید می‌کند را در نظر خواهند گرفت. در محاسبه حجم فاضلاب شهری به منظور تصفیه فاضلاب، ضریبی تعریف خواهد شد به نام ضریب تبدیل آب به فاضلاب، میزان این ضریب با توجه به شهر و منطقه متفاوت است. به دلیل نداشتن اطلاعات کافی به دست آوردن میزان دقیق این ضریب کار دشواری است؛ به همین خاطر این ضریب را حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد در نظر گرفته‌اند. منظور از ۸۰ درصد این است که تقریبا ۸۰ درصد آب مصرفی به فاضلاب تبدیل می‌شود.

طراحی سیستم تصفیه فاضلاب شهری

طراحی سیستم تصفیه فاضلاب‌ شهری جزء مهم‌ترین بخش‌های احداث تصفیه خانه است. در طراحی سیستم‌های تصفیه فاضلاب بعضی از پارامترها اهمیت بالایی دارند، این پارامترها عبارتند از:

  • نوع مواد آلی که در فاضلاب وجود دارد.
  • میزان ذرات جامد که در فاضلاب وجود دارند.
  • درصد کیفیتی که برای خروجی فاضلاب در نظر گرفته‌اید.
  • میزان هزینه‌ای که برای ساخت تصفیه خانه مد نظر دارید.

و… .

نکات حائز اهمیت در احداث سیستم تصفیه فاضلاب شهری

هنگامی که قصد احداث تصفیه خانه فاضلاب را دارید، لازم است تمامی جوانب لازم برای تصفیه فاضلاب شهری را بررسی کنید. مهم‌ترین نکاتی لازم است برای احداث تصفیه خانه فاضلاب در نظر بگیرید عبارتند از:

  • تعیین مکان دقیق تاسیس تصفیه خانه
  • محاسبه دقیق پارامترهای مورد نیاز
  • آنالیز کامل مراحل ساخت تصفیه خانه
  • بررسی میزان هزینه‌ها
  • شناخت کامل تمامی روش‌های تصفیه فاضلاب

فاکتورهای انتخاب بهترین روش تصفیه فاضلاب شهری

باتوجه به روش‌های مختلفی که برای تصفیه فاضلاب شهری وجود دارد، لازم است بهترین روش را در میان آن‌ها انتخاب کرد. برای انتخاب مناسب‌ترین روش بایستی علاوه بر کیفیت پاکسازی فاضلاب به میزان هزینه‌ها تیز توجه کرد. فاکتورهایی که برای انتخاب بهترین روش تصفیه فاضلاب باید مورد توجه قرار داد عبارتند از:

  • میزان ورودی فاضلاب
  • کیفیت پسآب‌های خروجی
  • مقدار آلاینده‌های موجود در فاضلاب
  • هدف استفاده از فاضلاب تصفیه شده
  • میزان هزینه لازم برای تصفیه آب

معایب فاضلاب شهری

تصفیه فاضلاب شهری در صورتی انجام نشود مشکلات بسیاری را به وجود می‌آورد. عدم تصفیه فاضلاب عواقب زیادی برای شهرها در پی دارد. معایب فاضلاب‌های شهری عبارتند از:

  • از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری به دلیل آلاینده‌های شیمیایی موجود در فاضلاب
  • سبب ایجاد انواع بیماری‌های باکتریایی و قارچی در بدن انسان
  • انتقال بیماری‌های واگیر دار
  • ایجاد بوی نامطبوع و سخت کردن زندگی در شهر
  • غیر قابل مصرف بودن آن
  • آلوده کردن سفره‌های آب زیر زمینی

سخن آخر

همانطور که اشاره شد تصفیه فاضلاب‌ شهری در صورتی که تصفیه نشود می‌تواند به بزرگترین معضل در شهرها تبدیل شود؛ بنابراین تصفیه فاضلاب‌ امری بسیار ضروری است. از جمله مزایای مهم تصفیه فاضلاب‌ها، امکان استفاده مجدد از آب و حفظ پاکی آب‌های زیر زمینی است.

تصفیه فاضلاب شهری نیاز به بررسی عوامل مختلفی دارد، که قبل از احداث بایستی تمامی این عوامل را آنالیز کرد. برای تصفیه فاضلاب‌های شهری رو‌ش‌های متعددی وجود دارد که هر کدام دارای چندین مرحله است؛ آب فاضلاب پس از گذراندن این مراحل به آبی پاک تبدیل شده که می‌توان برای مصارف کشاورزی و… از آن استفاده کرد‌.

1.3/5 - (3 امتیاز)
دکمه بازگشت به بالا